شناسایی و ردیابی فرش دستباف ایرانی
فرش دستباف ایران، نماد هنر و فرهنگ اصیل ایرانی و به یقین زیباترین و ارزشمندترین نوع فرش در جهان است که پتانسیل قابل توجهی در ارزآوری از طریق صادرات و جذب سرمایه‌گذاران خارجی در زمینه‌های مختلف تولید، بازاریابی و فروش دارد. مسلما توجه ویژه به این موضوع می‌تواند رشد و توسعه اقتصادی غیرقابل انکاری در این هنر-صنعت ملی بوجود آورد.
متاسفانه بنا به دلایل زیر، امروز نه تنها امکان استفاده از این پتانسل بالا برای کشور وجود ندارد، بلکه روز به روز شاهد کاهش صادرات و از دست رفتن بازارهای جهانی آن هستیم که مشکلات اقتصادی و اجتماعی بزرگی را به دنبال دارد.
- عدم وجود یک پایگاه اطلاعات واحد و استاندارد
- عدم شناسائی سلایق و نیازهای جدید در بازارهای هدف
- عدم توجه و حمایت ویژه از هنرمندان و تولیدکنندگان برتر و برندسازی آنها در بازارهای جهانی
- عدم تبلیغات گسترده و استفاده از ابزارهای مدرن در بازاریابی و بازارسازی
- عدم وجود اعتماد لازم و شرایط مناسب برای ورود سرمایه‌های خارجی
- عدم توجه به ارتقاء کیفیت، رقابت‌پذیری، اصالتمندی و اعتمادپذیری فرش دستباف
- عدم وجود یک برنامه راهبردی جامع تحت حمایت همه‌جانبه دینفعان و دولت
امروزه ایجاد قابلیت و امکان ردیابی توسط تولیدکنندگان، صاحبان برندها، فروشندگان و حتی دولت‌ها یکی از مهم‌ترین ابزارهای رقباتی در بازارهای جهانی است. همان‌طور که جهانی‌شدن، همچنان به تنوع و پیچیدگی‌های زنجیره‌های تامین می‌افزاید، نیاز به درک منشاء و مبداء یک محصول، مواد اولیه آن و مسیر رسیدن آن به مصرف‌کننده نیز افزایش یافته است. به عبارت دیگر مصرف‌کنندگان امروزی متقاضی شفافیت اطلاعاتی بیشتری در ارتباط با محصول هستند.
جهانی‌شدن زنجیره‌های تامین پیچیدگی، ریسک جریان محصول و تبادل اطلاعات را به همراه می‌آورد که باید این جریان‌ها مدیریت شوند. افزایش پیچیدگی‌ها در زنجیره تامین محصول، ریسک‌ها را برای تامین‌کنندگان، صاحبان برند و مصرف‌کنندگان بالاتر می‌برد. یافتن منشاء مواد اولیه، گسترش مکان‌های تولید و روش‌های پیچیده تحویل محصول، چالش انبارش محصول و اداره کردن احتیاجات تولید همه و همه با ریسک‌های ناخواسته و پیچیدگی‌هایی همراه است.
بیش از یک دهه، استانداردهای جهانی GS1 در خط مقدم هدایت اجرای راه‌حل‌های ردیابی، از تأمین‌کنندگان بالادست به مصرف‌کنندگان نهایی در پایین‌دست بوده است. بااین‌حال، زنجیره‌های تامین بسیار تغییر کرده‌اند و GS1 همیشه سعی کرده است خود را به‌روز نگه دارد.
چالش‌ها تشدید شده و بازیگران جدیدی ظهور کرده‌اند و خواستار تغییرات فوری در استانداردها برای ایجاد راه‌حل‌های بهتر ردیابی هستند. نیاز روزافزونی برای افزایش شفافیت بین شرکای تجاری و مصرف‌کنندگان وجود دارد. خرده‌فروشان، تأمین‌کنندگان، ارائه‌دهندگان خدمات و مصرف‌کنندگان نهایی همه نیاز به اطلاعات سریع، دقیق و کامل دارند که به‌صورت یکپارچه در سراسر سیستم‌های ردیابی قابل‌دسترسی باشد.
سامانه جامع شناسایی و ردیابی فرش دستباف ایرانی مبتنی بر استاندارهای جهانی GS1 قادر است با حفظ هویت و زمینه‌سازی برای جلوگیری از جعل این کالا توسط کشورهای رقیب و اطمینان خاطر دادن به مشتری در هنگام خرید، به تمام مشکلات و دغدغه‌های کنونی این هنر-صنعت ملی در عرصه جهانی پایان بخشد.
این سامانه به عنوان یک مرجع اطلاعاتی استاندارد برای فرش دستباف ایرانی، بصورت یک درگاه چندمنظوره اینترنتی به زبان فارسی و زبان‌های مختلف رایج در بازارهای هدف فرش دستباف، خدمات زیر را ارائه خواهد کرد:
1- ایجاد شناسنامه الکترونیکی کاملی از فرش دستباف که حاوی اطلاعات صحه‌گذاری شده توسط GS1 و موسسات ذیربط اعم از شناسه منحصر بفرد جهانی، تصاویر با کیفیت و استاندارد، مشخصات اصلی (نقشه، رنگ، سایز، بافت و …)، طراح، بافنده، تولیدکننده، سال و محل تولید، اطلاعات مواد اولیه بکار رفته، کارشناس ارزیابی و تضمین مرغوبیت، مرجع تائید اصالت و در نهایت مشخصات دقیق مالک کنونی فرش است.
2- ایجاد شناسه منحصر بفرد جهانی برای هریک از مولفه‌های مهم فرش دستباف در زمینه برندینگ؛ مثل طراح، بافنده، تولیدکننده، مرجع ارزیابی و… و نمایش محصولاتی که هرکدام از این عوامل مهم در آن نقش داشته‌اند. بطور مثال هر طراح باید صفحه منحصر بفرد خود را در این سامانه داشته باشد تا ضمن معرفی کامل وی، تمام فرش‌هایی که حاصل هنر ایشان است در آن صفحه نمایش داده شود. این قابلیت با امکان دریافت بازخوردهای کلاسه‌بندی شده و قابل تحلیل، می‌تواند ضمن افزایش اعتبار هنرمندان ایرانی، تاثیر قابل توجهی در شناسائی سلایق و نیازهای جدید بازارهای جهانی داشته باشد.
3- ثبت و نگهداری اطلاعات داد و ستد فرش‌ها و تشکیل تاریخچه کامل و شفافی از تغییر مالکان هر فرش. (اطلاع از مالک کنونی هر فرش و امکان بازگشت به عقب در اطلاعاتی که برای هر فرش ثبت شده است، می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از سوءاستفاده‌ها و جعل فرش دستباف ایرانی داشته باشد که مسلما موجب افزایش اعتماد خریداران خواهد شد)
4- قابلیت تبادل اطلاعات الکترونیکی با سامانه‌های مالی، تولید، انبار و فروش منطبق بر استانداردهای GS1
5- ارائه امکان ایجاد گالری‌های مجازی، بازاریابی دیجیتال و فروش آنلاین
6- قابلیت استفاده از انواع ارزهای دیجیتال رایج برای کاهش تاثیر تحریم مبادلات مالی
7- امکان دریافت سفارش تولید براساس مشخصات مورد نیاز خریدار با قابلیت ردیابی مرحله به مرحله و کسب اطلاعات آنلاین تا زمان دریافت محصول توسط خریدار
8- ایجاد بازار مجازی مواد اولیه و سایر ملزومات زنجیره تامین فرش دستباف منطبق بر استانداردهای جهانی GS1 با هدف حذف واسطه‌های غیرضروری، امکان تهاتر و کاهش هزینه‌های سربار در زنجیره تامین فرش
9- معرفی اشخاص حقیقی و حقوقی معتبری که می‌توانند ارائه دهنده خدمات تبلیغاتی، مالی، لجستیک و غیره در زنجیره تامین فرش دستباف باشند.
10- معرفی فرصت‌های مختلف سرمایه‌گذاری در جهت توسعه منابع تولید داخلی
علاوه بر سامانه مرجع فوق، استفاده از یک لیبل خاص با قابلیت چسبندگی و ماندگاری بسیار بالا بر روی فرش که ضمن برخورداری از چیپ هوشمند RFID از امکان چاپ بارکد شناسایی فرش نیز برخوردار باشد، لازم و ضروری است.
تگ RFID موجود در داخل این لیبل می‌تواند در کنترل گردش انبارهای فرش، گالری‌ها، مراکز فروش و همچنین در خدمات پس از فروش فرش دستباف کاربردهای بسیار مفید و سهولت و دقت بسیار بالایی ایجاد نماید. ضمن اینکه با استفاده از کلیدهای امنیتی خاص در اطلاعات ذخیره شده داخل این تگ می‌توان احتمال جعل و کپی آن را به شدت پائین آورد.
استفاده از یک بارکد دوبعدی استاندارد حاوی شناسه منحصربفرد فرش دستباف بر روی این لیبل در تمامی حلقه‌های زنجیره تامین که امکان استفاده از تجهیزات RFID نیست به عنوان جایگزین قابل استفاده برای همه، به شناسایی فرش و دستیابی به شناسنامه کامل آن در سامانه مرجع کمک می‌کند. بطور مثال خریدار می‌تواند با اسکن این بارکد به وسیله گوشی همراه خود وارد صفحه مشخصات و تاریخچه فرش در سایت مرجع شده و با کنترل همه این اطلاعات و اطلاع از مشخصات دقیق مالک کنونی فرش با اعتماد کامل نسبت به نهایی کردن خرید خود اقدام کند و پس از انجام امور مربوطه از انتقال مالکیت فرش به خود مطمئن گردد.