شش فناوری که در زمان‌های سخت و بحرانی پدیدار شدند و رواج پیدا کردند

کشمکش‌های سیاسی، بحران‌های اقتصادی و پاندمی‌ها موجب پیدایش فناوری‌هایی همچون رادیو، رایانه و GPS شده‌اند.

نیاز، مادر اختراع است. این ضرب‌المثل معروف، امروز هم به همان اندازه دوران یونان باستان ملموس و مناسب است. تاریخ به ما نشان می‌دهد که دوران بحرانی مانند دوران جنگ، بحران‌های مالی و اپیدمی‌ها باعث خلق یا توسعه فناوری‌ها، راهکارها و کسب‌وکارهایی شده‌اند که به طرز شگفت‌آوری روش زندگی ما را تغییر داده‌اند. احساس نیاز و کمبود در جامعه این قدرت را دارد تا تلاش‌ها و ذهن‌های خلاق را در جهت رسیدن به یک هدف بزرگ که منجر به روزهای بهتر است، متحد کند. برای مثال، فناوری‌هایی مانند رادیو و رایانه که نخست برای پیروزی در جنگ مورد استفاده قرار می‌گرفتند، در نهایت برای تحقق هدفی جدید در زمان صلح متحول شدند. اما آنها تنها فناوری‌هایی نبودند که در دوران بحران پدیدار شدند و با اثربخشی قابل توجه خود در طولانی مدت مورد استفاده انبوه مردم قرار گرفتند. در اینجا برخی دیگر از اختراعات الهام گرفته از شرایط بحرانی که در زندگی روزمره ما ضروری شده‌اند را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

1. مطبوعات

مرگ سیاه یا طاعون سیاه که اروپا در قرون وسطی به آن دچار شد و درصد بالایی از جمعیت خود را از دست داد، زمینه پدیدار شدن مطبوعات و انواع مطالب قابل انتقالی است که در نهایت مسئول انتشار اطلاعات به صورت انبوه بوده‌اند. با بیماری و مرگ راهبان نسخه‌بردار، یوهانس گوتنبرگ (اولین مخترع ماشین چاپ و پدر صنعت چاپ)، نیاز به پیدا کردن راهی متفاوت برای ثبت و رونوشت متون احساس کرد. اختراع او، نمونه اولیه از اولین ماشین چاپ بود. امروزه به طور معمول، این راهکار در همه ادارات، فروشگاه‌ها و بیشتر امور روزمره استفاده می‌شود. برای دارا بودن عملکردی بهینه در بخش‌هایی مثل صنعت، خرده‌فروشی، درمان و لجستیک، این فناوری لازم و ضروری است. به عنوان مثال، می‌توان از مدل‌های امروزی این فناوری نام برد که قابل حمل هستند و امکان نصب روی کمربند را دارند که افراد می‌توانند بدون استفاده از دست، فاکتورها، برچسب‌های دارای بارکد و تگ‌های RFID را چاپ کنند.

2. رادیو و GPS

با وجود این‌که اولین پخش رادیویی در قرن نوزدهم اتفاق افتاد، اما این پخش به عموم مردم نرسید تا این‌که پس از جنگ جهانی اول، شرکتی که وسایل ارتباطی نیروها را تولید می‌کرد با انبوهی از ذخایر روبرو شد. GPS مخفف Global Positioning System، که به ما کمک می‌کند از نقطه A به نقطه B برویم، حتی درشهرهایی که تا به حال به آنها قدم نگذاشته‌ایم، با استفاده از فناوری‌های رادیویی که در جنگ جهانی دوم از آنها استفاده می‌شد، توسعه یافته است. از آن زمان، GPS برای تسهیل انواع جدیدی از راهکارهای مرتبط با مکان که اکنون در کارخانه‌ها، فروشگاه‌ها، انبارها و بیمارستان‌ها برای مکان‌یابی افراد، محصولات و تجهیزات مورد استفاده قرار می‌گیرد، تکامل یافته است. با بهره‌گیری از GPS و فناوری‌های رادیویی است که اکنون به داده‌های قابل اجرا در زمان واقعی دسترسی داریم و به ما این امکان را می‌دهد که عملیات را به ویژه در مواقع بحران و تغییر -مانند همه‌گیری کنونی ویروس کووید 19- کارآمدتر کنیم.

3. رایانه

تا جایی که امروز اطلاع داریم، اولین گام‌هایی که برای اختراع رایانه برداشته شد، در زمان جنگ جهانی دوم بود. ریاضی‌دان، آلن ماتیسون تورینگ (پدر علوم کامپیوتر و هوش مصنوعی) به انگلیسی‌ها کمک کرد تا رمزهایی که نازی‌ها با ماشین تورینگ (Turing) کدنویس می‌کردند را رمزگشایی کنند. این رمزها برای ایجاد رایانه مدرن ضروری و لازم است. کمتر از صد سال بعد، جهان ما حول محور رایانه‌ها می‌چرخد که به لطف تبلت‌ها و تلفن‌های هوشمند قابل حمل هستند. امروزه در سراسر دنیا، رایانه‌ها در زندگی شخصی افراد و عملکرد موفق کسب‌وکارها نقش بسزایی دارند.

4. ردیابی/RFID

فناوری رهگیری و ردیابی که امروزه به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد تا تمام حرکات و دستورها در سراسر زنجیره تامین -از کارخانه تا مرکز پخش و سپس در فروشگاه یا حتی خانه مشتری- را دنبال کنند، در زمان جنگ سرد (کشمکش‌های ژئوپلیتیکی بین اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده امریکا)، زمانی که دولت امریکا برای ایجاد سیستمی با هدف ردیابی مواد هسته‌ای احساس نیاز پیدا کرد، پدیدار شد. در حال حاضر، ردیابی با تگ‌های RFID برای فعالیت فروشگاه‌های آنلاین و یا هر بخش دیگری که نیاز به داشتن اطلاعات در زمان واقعی، موقعیت محصولات، مواد مصرفی، افراد و دارایی‌ها -ثابت یا در حال حرکت- در یک ساختمان یا خدمات میدانی را دارد، ضروری است. فناوری‌های ردیابی برای دسترسی به اطلاعات مربوط به ایمنی، مانند توزیع دسته‌ای یا منشا موارد تحت نظارت مانند مواد غذایی دارویی، دستگاه‌های پزشکی، فرآرده‌های خونی و محصولات دخانی بسیار حائز اهمیت هستند. RFID در حوزه مراقبت‌های بهداشتی نیز بسیار حیاتی است؛ در امور مربوط به شناسایی و مکان‌یابی بیمار، راندمان گردش کار بالینی، تجویز دارو و درمان ایمن، مدیریت لوازم و دارایی‌ها از این فناوری استفاده می‌شود.

5. Wi-Fi و بلوتوث

فناوری انتقال امواج رادیویی که Wi-Fi و بلوتوث هر دو از آن نشات گرفته‌اند، توسط خانم هیدی لامار (بازیگر و مخترع اتریشی-امریکایی) در نخستین سال‌های جنگ جهانی دوم با هدف جلوگیری از تداخل سیگنال‌های کشتی دشمن ابداع شد. این روزها، این راهکارها به طور وسیع در سراسر دنیا در حال استفاده هستند تا به انواع دستگاه‌ها امکان ارتباط با اینترنت و همدیگر را بدهند؛ از دستگاه‌های ارتباطی مانند تلفن‌های هوشمند، هدست‌ها، پرینترها و رایانه‌ها گرفته تا وسایل آف‌لاین قدیمی‌تر مانند یخچال‌ها، وسایل آشپزی و آبگرمکن‌ها. در دوران پاندمی، راهکارهایی که از فناوری بلوتوث و Wi-Fi استفاده می‌کنند، نقش بسزایی در حفظ فاصله اجتماعی دارند. برای مثال در انبارها می‌توان به پرینترها و رایانه‌های قابل‌حمل اشاره کرد.

6. اقتصاد مشترک

اقتصاد مشترکی که از طریق اپلیکیشن‌هایی مانند Uber (یک سرویس هم سفری آنلاین) و Airbnb (وب‌گاهی برای کرایه مکان‌های اقامتی) شناخته و ارائه شده‌ است، پس از بحران مالی سال 2008 ظهور کرد. این مسئله باعث شد تا بسیاری از مردم در مورد چگونگی کسب درآمد و صرف هزینه در زمان مواجهه با رکود اقتصادی تجدید نظر کنند. این دو شرکت (که الان هر کدام به ترتیب 65 و 25 میلیارد دلار ارزش دارند) راه موفقیت را برای ده‌ها -و حتی شاید صدها- کسب‌وکاری که بر اساس نوع خدمات یا کالا -مشترک- هستند را هموار کردند.

نتیجه‌گیری

به عنوان جامعه جهانی، اکنون شرایط بسیار سختی را سپری می‌کنیم. اما اگر تاریخ نکته‌ای به ما آموخته باشد، این است که می‌توانیم انتظار اختراعات بزرگی را از این دوره داشته باشیم. به یاد داشته باشید که نیاز، مادر اختراع است. هزاران متخصص در سراسر دنیا سخت در حال تلاش برای تولید واکسن و فناوری‌هایی هستند که شیوع ویروس را ردیابی کنند. افرادی دیگر روش‌های خلاقانه‌ای را برای تکامل صنعت ارائه می‌دهند تا ما بتوانیم در زندگی شخصی و کاری خود مقداری از “عادی بودن” را حفظ کنیم بدون اینکه سلامتی خود را فدا کنیم. زندگی ادامه خواهد داشت، غیر از این است؟ پیش‌بینی می‌شود که این تلاش‌های جمعی امکان غلبه بر چالش‌های موجود را بدهد. در هر حال، این تلاش‌ها در واقع ما را قادر می‌سازد تا زندگی بهتر و سالم‌تری داشته باشیم.

نویسنده: David Anon